Η Απελευθέρωση των Ιωαννίνων (21 Φεβ 1913)

Γράφει ο Αντγος ε.α. Ιωάννης Κρασσάς

Τέτοιο γλυκό τραγούδημα από καμιά φλογέρα,

Ποτέ έτσι δεν εγλύκανε ανθρώπων την καρδιά,
Όπως απόψε η τρομερή που σχίζει τον αέρα,

Ολόγυρα στα Γιάννενα η αγριοκαννονιά 

Γ. Χατζής 

(Γιαννιώτης ποιητής φυλακισμένος από τους τούρκους για την πατριωτική του δράση)

Το πρωί της 21ης Φεβρουαρίου 1913, ο Ελληνικός Στρατός απελευθέρωσε τα Ιωάννινα, μετά από 483 χρόνια τουρκικής σκλαβιάς. Η νίκη «κλειδί» της απελευθέρωσης, όχι μόνο των Ιωαννίνων αλλά και ολόκληρης της Ηπείρου, ήταν η τετραήμερη μάχη του Μπιζανίου. Το Μπιζάνι είναι μια φύση οχυρή τοποθεσία, η οποία ισχυροποιήθηκε στο έπακρο, υπό την επίβλεψη του Γερμανού στρατηγού Φον ντερ Γκολτς.  Ο αρχιστράτηγος διάδοχος Κωνσταντίνος, ανέλαβε τη διοίκηση της Στρατιάς Ηπείρου στις 10 Ιανουαρίου 1913, αντικαθιστώντας τον Αντιστράτηγο Σαπουντζάκη Κωνσταντίνο.
 

Ο Ελιγμός του Ελληνικού Στρατού

Το ελληνικό  σχέδιο επιχειρήσεων πέτυχε πλήρως. Ο ελληνικός στρατός (41.500 άνδρες, 93 πυροβόλα) με σφοδρά πυρά πυροβολικού και συγκέντρωση δυνάμεων, παραπλάνησε τον εχθρό ότι θα επιτεθεί στο Μπιζάνι. Το παρέκαμψε όμως, κινούμενος μέσα  από δύσβατες τοποθεσίες του όρους Τόμαρος (Ολύτσικας). Το 1ο Σύνταγμα Ευζώνων κινούμενο στην κατεύθυνση Μανωλιάσα - Πεδινή, δεν έλαβε ποτέ την διαταγή να σταματήσει την προέλαση του. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα το 9ο Τάγμα Ευζώνων, με διοικητή τον ηρωικό ταγματάρχη Βελισαρίου, να συνεχίσει ακάθεκτο φθάνοντας στον Αγ. Ιωάννη, στις παρυφές των Ιωαννίνων. Το οχυρό βρέθηκε περικυκλωμένο και απομονωμένο. Μετά από αυτή την εξέλιξη ο επικεφαλής των τουρκικών δυνάμεων στρατηγός Εσσάτ, παρέδωσε τα Γιάννενα άνευ όρων. 1000 Αξιωματικοί, 30000 στρατιώτες, και 110 τηλεβόλα περιήλθαν στα χέρια των ελλήνων. Οι απώλειες των στρατού μας ανήλθαν σε 270 νεκρούς και 130 τραυματίες.     

.

Η απελευθέρωση

Την 22 Φεβρουαρίου ο Αρχιστράτηγος  Κωνσταντίνος, επικεφαλής του επιτελείου του και των λοιπών μονάδων εισήλθε θριαμβευτής στα Ιωάννινα. Τα δύο ευζωνικά τάγματα τιμής ένεκεν, ετέθησαν στην κεφαλή της πομπής. Ο λαός που επί μισή χιλιετία έζησε την πιο πικρή σκλαβιά, του επεφύλαξε αποθεωτική υποδοχή. Η Ελλάδα ζούσε την πιο γλυκιά της ώρα. Ο στρατός μας συνέχισε την προέλαση του  και σταμάτησε στην γραμμή Μοσχόπολη –Τεπελένι, κατόπιν απαιτήσεως της Ιταλίας, που εργαζόταν συστηματικά για την δημιουργία της «Μεγάλης Αλβανίας». Η απελευθέρωση της Ηπείρου σήμανε το τέλος του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου. Μετά το τέλος και του Β΄ Βαλκανικού πολέμου, η χώρα μας διπλασιάσθηκε σε έκταση και πληθυσμό. Ο κύριος συντελεστής αυτών των θριάμβων, υπήρξε η ενότητα των Ελλήνων σε όλα τα επίπεδα. Ένα αιώνα μετά, βαθιά διχασμένοι αδυνατούμε να  αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες από την κατάρρευση της οικονομίας μας, η οποία θρυμματίζει  την κοινωνική  συνοχή. Η λύτρωση στο δράμα μας θα έλθει, όταν ενωμένοι ξαναβρούμε την ηρωική ελληνική ψυχή μας.